Bu gün də sizə Azərbaycan yazıçı-publisisti, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Nübar xanım Həkimovanın araşdırması nəticəsində əldə edilmiş mənbəyə əsasən Zoğal bitkisinin çoxumuza məlum olmayan kimyəvi və müalicəvi xüsusiyyətlərini təqdim edəcəyəm. Ümid edirəm ki, faydalanacaqsınız.
Zoğal bitkisindən (meyvəsindən) insanların qida kimi istifadə etməsinin başlanğıcı bilinməyən qədim tarixi vardır. Lakin yazılı mənbələrdə zoğal meyvəsindən istifadə olunmasının 5 min illik tarixi olduğu göstərilir. Ona Avropada (Fransa, İtaliya, Şərqi Avropa, Ukrayna, Moldova, Rusiya), Qafqaz, Mərkəzi Asiya, Çin, Yaponiya və Şimali Amerikada rast gəlmək mümkündür. Çox qəribədir ki, zoğal bitkisi mart ayının ortasında çiçək açmağa başlayır və tam meyvənin yetişməsinə kimi azı 5-6 ay keçir. Hələ bu qədər uzun müddətə yetişən və formalaşan ikinci meyvə ağacı tanımadığımı da qeyd etməliyəm. Bir çox hallarda kol, təsadüfü hallarda isə 5-7 metr hündürlüyündə olan ağacda yetişir. Tarixçilərin bildirdiyinə görə İsveçrədəki arxeoloji qazıntılar zamanı ilk zoğal sümüklərinə rast gəlinib. Lakin mən sizə bu xəbərimdə zoğalın tarix boyu hansı mərhələləri keçdiyindən bəhs etməyəcəm. Bu xəbərimdə sizə zoğalın kimyəvi və müalicəvi əhəmiyyətindən bəhs edəcəyəm.
Zoğalın kimyəvi tərkibi
Zoğalın qabıq hissəsindən 6,25-8,1% aşı maddəsi, üzvi turşular, budaqlarından 5,84% aşı triterpenoidlərdən ursol turşusu, yarpaqlarından sulu karbohidratlar, C vitamini, fenolkarbon turşularından qal, ellaq turşuları, 7-17,6% aşı maddəsi, kversetin, kempferol flavonoidləri, çiçəyinin tərkibindən fenolkar-bon turşuları və onların törəmələrindən qall və ellaq turşuları, rutin, izokversetin, kversitin (3- β karotin, α -karotin), kversetin, meyvəsindən sulu karbohidratlar, saxaroza, 0,63-1,44 pektin, alma, çaxır, qlioksal üzvü turşuları, karotinoid maddələri, C vitamini, 0,13-0,89% aşı maddələri, leykoanosianlar, delfinidin, sianidin, peonidin, malvidin, 3-ramunorilqallaktozid, 3-qalaktozid sianidin, 3-qalaktozid delfi-nidin, 3-qalaktozid və 3-robinobiozid pelazqonidin (3-raninorilqalak-tozid pelazqonidin), şirəsindən alma turşusu, C vitamini, aşı maddələrindən – katexin, epiqallokatexin, epikatexin, sianidin, plazqonidin, toxumlarından 8,9% aşı maddəsi, 5,6% piyli yağ və s. maddələr aşkar edilmişdir.
Tibbi əhəmiyyəti
Qabıqlarından hazırlanan ekstraktın arpa unu ilə qarışdırıb pasterizəyə bənzər maddə hazırlayıb səpki və çibanların üzərinə yaxıb müalicə edirlər. Qabıq və yarpağından hazırlanan dəmləmə və cövhərlərdən böyrək, qaraciyər və diabetdə istifadə edilir. Şirəsindən damcı kimi göz xəstəliklərində istifadə edilir. Yarpaqlarından surrokat çayı hazırlanır. Meyvəsindən sinka, qan azlığında, soyuqdəymələrdə, qızdırmada, mədə-bağırsaq xəstəliklərində, şirəsindən, lavaşanasından hazırlanan spirtsiz içkilərdən malyariyada, iştahın artırılmasında, şirəsini nişasta ilə qarışdırılıb şəkərli diabetdə, eləcə də iştahartırıcı vasitə kimi istifadə edilir. Meyvəsinin ət hissəsindən hazırlanan preparatlarından zülalın asan həzm olunmasında, ishalın qarşısının alınmasında və s. xəstəliklərin müalicəsində geniş istifadə olunur.
Zoğal meyvəsindən insanlar qida kimi təzə, qurudulmuş və bişirilmiş halda istifadə edir. Bundan başqa zoğaldan hazırlanan şirə mədə-bağırsaq pozğunluqlarının aradan qaldırılmasında da istifadə olunur. Meyvəsindən hazırlanan şirəyə bal və yumurta sarısı qataraq qarın yatalağının müalicəsində istifadə edirlər. Zoğalın meyvəsindən maddələr mübadiləsinin nizama salınmasında, qan azlığında və mədə xəstəliyində də istifadə olunur. Zoğalın yarpaq və cavan budaqlarından spirtli cövhər - ödqovucu və sidikqovucu kimi istifadə edilir. Onun cəyirdəyindən, şirəsindən və meyvəsindən hazırlanan spirtli tinktura qızdırma xəstəliyini sağaldır, qabığından hazırlanan spirtli məhlul isə orqanizmin fəaliyyətini gücləndirir. Zoğalın çəyirdəyini qurudub üyüdəndən sonra yaranın üstünə səpdikdə yara tezliklə sağalır. Zoğalın meyvəsinin çəyirdəyindən qəhvə hazırlamaq da mümkündür.
XƏBƏR LENTİ
Özbaşına tikintiyə mülkiyyət hüququ verilə bilər
Ac qarına yeyiləndə zərərli olan ərzaqlar
Qırışların qarşısını alan qidalar
Ermənistan prezidenti Serj Sarkisyana Azərbaycanla bağlı kitab verildi
Gülşen prokurorluğa verildi -SƏBƏB
Demi Mur gözəlliyinin sirrini AÇIQLADI
Psixozun gecə "həyatı"
Soyuğun faydaları
Bu gün işğaldan azad olunan Ağdama komendant təyin edildi - RƏSMİ
Milli komandamızın oyununun hakimləri bəlli oldu
HAVA necə olacaq? 20-yanvar
Emrahdan xanımına 8 milyonluq jest
Prezident: “Təmas xəttini keçmək asan deyildi. Lakin biz bunu etdik”
Zakir Həsənov ön cəbhədə zabitləri topladı, göstərişlər verdi
"PKK Laçına köçür"
Gülben Ergen yenidən NİŞANLANDI-FOTO
O da “Kuruluş Osman”da olacaq
Windows 8 üçün də Viber oldu
Bakının mərkəzində nəhəng park salınır
İranda dünya temperaturu rekordu: 54 dərəcə isti - FOTO
Milli parklar təhlükədə
Tarix dərsliyinin üzlüyündə topçu Vüsalın şəkli olacaq? - Nazirlikdən AÇIQLAMA
Məşhur şəhərə Putinin adı veriləcək?
Ac, susuz qalan erməni işğalçılarının hazırkı durumu görüntüləndi - VİDEO
Mehriban Əliyeva: “Bizim torpağımız, Vətən uğrunda mübarizəmiz müqəddəsdir!”
Kəs və yapışdır-62
Günün qoroskopu: münasibətlərdə diqqətli davranın
İyulun 20-dən hava soyuyur
Saç aksesuarları
Kəpəz TV artıq Android cihazlarında!
İlham Əliyev qəhrəman polisimizi mükafatlandırır
Bakıda güzəştli mənzil almaq istəyənlər tələyə düşdü
Türkiyənin məşhur ulduzları Bakıya gəlir
Körpələrin qanı dondurulacaq
"Ken" 600 min dollar müqabilində "Barbie" oldu- FOTO
Günün qoroskopu: Bədbinlikdən uzaq olun!
İş yerləri üçün xüsusi Facebook
Fransanın “Le Monde” qəzeti: “Ermənistan hərbiçiləri Şuşanı tərk edərək Xankəndiyə qaçıblar”
28 min abituriyent arasında maksimum bal toplayan Səbinə - FOTO
Bu gün Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin yaranması günü qeyd olunur
Yağ ləkəsini necə təmizləməli?
Şaxta Baba Rusiyada qadağan olundu?
“Eşkiya dünyaya hükümdar olmaz”a 4 məşhur aktyor gəldi
“Başıma çox kitab çırpıblar”
Mağazalardakı yeni qiymətlər
Zəhərli qidalar
Rusiya 2014-cü ilin sonunadək kosmosa 11 hərbi peyk buraxacaq
Putin Qarabağla bağlı BMT və ÜST-ə müraciət etdi
HAVA necə olacaq?
Dadlı salat hazırlamağın sirləri
- ŞƏRHLƏR