Bu gün də sizə Azərbaycan yazıçı-publisisti, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Nübar xanım Həkimovanın araşdırması nəticəsində əldə edilmiş mənbəyə əsasən Zoğal bitkisinin çoxumuza məlum olmayan kimyəvi və müalicəvi xüsusiyyətlərini təqdim edəcəyəm. Ümid edirəm ki, faydalanacaqsınız.
Zoğal bitkisindən (meyvəsindən) insanların qida kimi istifadə etməsinin başlanğıcı bilinməyən qədim tarixi vardır. Lakin yazılı mənbələrdə zoğal meyvəsindən istifadə olunmasının 5 min illik tarixi olduğu göstərilir. Ona Avropada (Fransa, İtaliya, Şərqi Avropa, Ukrayna, Moldova, Rusiya), Qafqaz, Mərkəzi Asiya, Çin, Yaponiya və Şimali Amerikada rast gəlmək mümkündür. Çox qəribədir ki, zoğal bitkisi mart ayının ortasında çiçək açmağa başlayır və tam meyvənin yetişməsinə kimi azı 5-6 ay keçir. Hələ bu qədər uzun müddətə yetişən və formalaşan ikinci meyvə ağacı tanımadığımı da qeyd etməliyəm. Bir çox hallarda kol, təsadüfü hallarda isə 5-7 metr hündürlüyündə olan ağacda yetişir. Tarixçilərin bildirdiyinə görə İsveçrədəki arxeoloji qazıntılar zamanı ilk zoğal sümüklərinə rast gəlinib. Lakin mən sizə bu xəbərimdə zoğalın tarix boyu hansı mərhələləri keçdiyindən bəhs etməyəcəm. Bu xəbərimdə sizə zoğalın kimyəvi və müalicəvi əhəmiyyətindən bəhs edəcəyəm.
Zoğalın kimyəvi tərkibi
Zoğalın qabıq hissəsindən 6,25-8,1% aşı maddəsi, üzvi turşular, budaqlarından 5,84% aşı triterpenoidlərdən ursol turşusu, yarpaqlarından sulu karbohidratlar, C vitamini, fenolkarbon turşularından qal, ellaq turşuları, 7-17,6% aşı maddəsi, kversetin, kempferol flavonoidləri, çiçəyinin tərkibindən fenolkar-bon turşuları və onların törəmələrindən qall və ellaq turşuları, rutin, izokversetin, kversitin (3- β karotin, α -karotin), kversetin, meyvəsindən sulu karbohidratlar, saxaroza, 0,63-1,44 pektin, alma, çaxır, qlioksal üzvü turşuları, karotinoid maddələri, C vitamini, 0,13-0,89% aşı maddələri, leykoanosianlar, delfinidin, sianidin, peonidin, malvidin, 3-ramunorilqallaktozid, 3-qalaktozid sianidin, 3-qalaktozid delfi-nidin, 3-qalaktozid və 3-robinobiozid pelazqonidin (3-raninorilqalak-tozid pelazqonidin), şirəsindən alma turşusu, C vitamini, aşı maddələrindən – katexin, epiqallokatexin, epikatexin, sianidin, plazqonidin, toxumlarından 8,9% aşı maddəsi, 5,6% piyli yağ və s. maddələr aşkar edilmişdir.
Tibbi əhəmiyyəti
Qabıqlarından hazırlanan ekstraktın arpa unu ilə qarışdırıb pasterizəyə bənzər maddə hazırlayıb səpki və çibanların üzərinə yaxıb müalicə edirlər. Qabıq və yarpağından hazırlanan dəmləmə və cövhərlərdən böyrək, qaraciyər və diabetdə istifadə edilir. Şirəsindən damcı kimi göz xəstəliklərində istifadə edilir. Yarpaqlarından surrokat çayı hazırlanır. Meyvəsindən sinka, qan azlığında, soyuqdəymələrdə, qızdırmada, mədə-bağırsaq xəstəliklərində, şirəsindən, lavaşanasından hazırlanan spirtsiz içkilərdən malyariyada, iştahın artırılmasında, şirəsini nişasta ilə qarışdırılıb şəkərli diabetdə, eləcə də iştahartırıcı vasitə kimi istifadə edilir. Meyvəsinin ət hissəsindən hazırlanan preparatlarından zülalın asan həzm olunmasında, ishalın qarşısının alınmasında və s. xəstəliklərin müalicəsində geniş istifadə olunur.
Zoğal meyvəsindən insanlar qida kimi təzə, qurudulmuş və bişirilmiş halda istifadə edir. Bundan başqa zoğaldan hazırlanan şirə mədə-bağırsaq pozğunluqlarının aradan qaldırılmasında da istifadə olunur. Meyvəsindən hazırlanan şirəyə bal və yumurta sarısı qataraq qarın yatalağının müalicəsində istifadə edirlər. Zoğalın meyvəsindən maddələr mübadiləsinin nizama salınmasında, qan azlığında və mədə xəstəliyində də istifadə olunur. Zoğalın yarpaq və cavan budaqlarından spirtli cövhər - ödqovucu və sidikqovucu kimi istifadə edilir. Onun cəyirdəyindən, şirəsindən və meyvəsindən hazırlanan spirtli tinktura qızdırma xəstəliyini sağaldır, qabığından hazırlanan spirtli məhlul isə orqanizmin fəaliyyətini gücləndirir. Zoğalın çəyirdəyini qurudub üyüdəndən sonra yaranın üstünə səpdikdə yara tezliklə sağalır. Zoğalın meyvəsinin çəyirdəyindən qəhvə hazırlamaq da mümkündür.
XƏBƏR LENTİ
Dünyanın ən bahalı yeməkləri
Malayziya təyyarəsindən xəbər var
Hücuma keçən düşmən hərbçiləri məhv edildilər
Uxa (foto resept)
Ramazanın 27-ci gününün duası: İmsak və iftar vaxtı
4-cü İslam Həmrəylik Oyunları ilə bağlı möhtəşəm şou
Ölüm Antarktidadan gələcək?
Nüşabə Ələsgərli yeni imicdə-VİDEO
Qeyri-adi fotosessiyalar
Oruc tutanların DİQQƏTİNƏ: Bu qidalardan UZAQ DURUN
Dünyanın ən məşhur köpəyi öldü
Kişilərə bəd xəbər: qadınlar sizdən mükəmməldir
Kəpənək oğurlayan qadın həbs edildi – VİDEO
Türkiyəni duyğulandıran məktubun sahibi bəlli oldu - FOTO
Vanqadan Obamadan sonrakı ABŞ haqqında ŞOK PROQNOZ
Bakıda hava mülayimləşəcək
Hava haqqında
Burak Özçivit şəxsi həyatından danışdı: "Evlilik təklif edəndə..."
İtlərin hücumundan sonra 50 dəfə əməliyyat olundu - FOTO
Sabahdan 5 günlük TƏTİL BAŞLAYIR
Daxili Qoşunlarda aparılan yoxlamaların nəticələri açıqlandı
Latviyanın sabiq dövlət başçısı Madrid Klubunun prezidenti seçildi
Bürclərə görə 2018-ci ilin SEVGİ PROQNOZU: SARI İT İLİNDƏ kimlərin bəxti açılacaq?
Fransa telekanalı Messini bənzəri ilə səhv saldı – FOTO
HAVA necə olacaq?-24 Avqust
Yeni “Batman”in “Coker”i o olacaq
Ermənistan Goranboy-Naftalan istiqamətlərini atəşə tutur
Uşaqlara oxumaq həvəsinin aşılanması
Azərbaycan Ordusu Laçına daxil oldu - VİDEO
Bakı küçələrində tülkü-FOTO
Yeni evlənənlərə xoş xəbər
Birce Akalay yeni imicdə-FOTO
Vaksin hazırlanana qədər koronavirusa qalib gəlməyin yolu açıqlandı
Məşhur ulduzların məlumatları oğurlandı
Bella Hadid yeni FOTOsu ilə diqqət çəkdi
Yeni parol beyin olacaq
Demet Akalın İremle barışdı_FOTO
Dreykin 979 min dollarlıq geyimi səs-küy yaratdı - FOTO
Telefona gələn bəzi SMS-lər dərhal silinməlidir – XƏBƏRDARLIQ
Sabahın HAVAsı
Ani Lorak xəyanət səbəbindən BOŞANIR-FOTO
Müəllimlərə saathesabı ödənilən məbləğlər artırılıb
“WhatsApp”da YENİLİK!
Bakıda qeyri-qanuni duracaqlar ləğv olundu
Epilyasiya çıxış yoludur?
Varlı olmaq arzusu
Pomidor suyu içməyin faydaları
Qadınların rahat yaşaması üçün ən yaxşı və pis ölkələr açıqlandı
Bir gündə iki oğlu şəhid olan ata: “Balalarım ermənilərin qabağında əyilmədilər” - VİDEO
Saçları bəsləyən qidalar
- ŞƏRHLƏR