Niyə qolumuzdakı saatı bir müddət sonra hiss etmirik?
Hər bir insanın dərisi gün ərzində geyimlərlə təmasda olur. Amma onları həmişə hiss etmir. Gecə yatarkən üstünə çəkdiyi yorğanla, qoluna taxdığı saatla ya da oturduğu kreslo ilə təmasda olduğunu da daim qavramır. Bunun vacib səbəbi var. İnsan dərisindəki qəbuledicilər müəyyən müddətdən sonra beyinə və dəriyə təmas edən maddə ilə əlaqədar siqnalları göndərməyi dayandırırlar. İnsan dərisi onunla təmasda olan maddəyə qarşı vərdiş qazanır və onunla bağlı hisslər müəyyən müddətdən sonra dayandırılır.
Bu, Allahın bədənimizdə yaratdığı möcüzəvi bir sistem və mükəmməl xüsusiyyətdir. Bir çox insan bu cür təfərruatların fərqinə belə varmır. Amma onu da qeyd etmək lazımdır ki, heç bir narahatlıq duymadan yaşamaq mükəmməl sistemin qüsursuz şəkildə işləməsi ilə mümkün olur.
Bədəndəki öyrəşmə mexanizmi olmasaydı, geyinmək kimi adi bir hadisə insana böyük çətinlik yaradardı. İnsanın üzərindəki geyimləri daim hiss etməsi əziyyətə çevrilər və toxunduğu əşyalardan gələn siqnalları qəbul edəndə çətinlik çəkərdi. Daim geydiyi corabın ayağını nə qədər sıxdığını, saatın biləyində daim hərəkət etdiyini düşünmək məcburiyyətində qala bilərdi. Bu səbəbdən rahat yata bilməz, istirahət edə bilməz, həyatı olduqca çətinləşərdi.
Hiss duyğusu bir nemət olduğu kimi, hissin zamanla itməsi də insana verilmiş böyük nemətdir. Tək bir xüsusiyyət insanın həyatını asanlaşdırır və onun rahat yaşamasına səbəb olur. Təkamülçülərin xəyali mexanizmlərinin isə insan bədəninin nəyə ehtiyacı olduğunu müəyyən edən şüuru yoxdur. Bu neməti insana təqdim edən bütün varlıqların bütün ehtiyaclarını ödəyən Allahdır.
Dəri
Oxuduğunuz bir kitabın səhifələrini asanlıqla çevirə bilirsiniz. Çünki əlləriniz səhifələri hiss etməkdə heç bir problem yaratmır. Eyni şəkildə düz, sürüşkən səthi olan cisimləri də məsələn, stəkanları da əlinizə alıb apara bilirsiniz. Bir tükə toxunduqda yumşaqlığını, bir qayanı tutduqda bərkliyini hiss edə bilirsiniz. Çünki dəriniz bütün bunları qəbul edib beyninizə lazımi siqnalları göndərərək sizin cisimləri beyninizdə qavramağınıza kömək edən xüsusiyyətə malikdir.
İnsan dərisinin altında yerləşən toxunma sinirləri çox həssasdır və bədənə səpələnmişdir. Ən çox sinir ucu barmaq uclarında yerləşir. Bu da sizə hərəkət asanlığı verir və heç bir rahatsızlıq olmur. Bununla yanaşı daha “əhəmiyyətsiz” yerlərdə məsələn, kürəkdə az sayda sinir ucu var. Bu çox mühüm üstünlükdür. Bunun əksini düşünək: barmaq uclarının çox hissiyyatsız olduğunu, bütün sinir uclarının kürəkdə toplandığını fərz edək. Bu halda şübhəsiz, olduqca çətin vəziyyət olardı. Əlimizdən düzgün istifadə edə bilməz, lakin kürəyimizə toxunan ən kiçik maddəni məsələn, paltarımızın qırışlarını hiss edərdik. İnsan dərisi bir çox təbəqədən əmələ gələn, içində hiss edici sinirlər, qan dövranı kanalları, ventilyasiya sistemləri, temperatur və nəm nizamlayıcıları olan, lazım gəldikdə, qalxan kimi Günəş şüalarından bədəni qoruyan mürəkkəb orqandır. Bu xüsusiyyətlərinə görə dərinin bir hissəsinin zədələnməsi insan üçün həyati təhlükə ola bilər.
Bir-birindən tamamilə fərqli quruluşlardan əmələ gələn dərinin alt hissəsində yağdan ibarət təbəqə var. Bu yağ təbəqəsi temperatura qarşı izolyasiya funksiyasını yerinə yetirir. Bu təbəqənin üstündə dəriyə elastiklik verən və böyük hissəsi zülallardan ibarət başqa təbəqə də var.
Dərimizin 1 sm dərinliyinə baxsaq, məhz bu yağların və zülalların əmələ gətirdiyi çox müxtəlif damarların da olduğu qeyri-estetik, hətta ürpərdici görüntü ilə qarşılaşarıq. Dəri bütün bu quruluşları örtən xüsusiyyəti ilə həm bədənimizə estetik görüntü verir, həm də bütün xarici təsirlərdən qorunmağımıza kömək edir. Dərimizin bizim üçün zəruri olan vəzifələrindən bir neçəsini saymaq və onların üzərində düşünmək dərimizin varlığının nə qədər vacib olduğunun başa düşülməsi üçün kifayətdir.
İnsan dərisi orqanizmin su tarazlığının pozulmasının qarşısını alır, davamlı və elastikdir, öz-özünü təzələyə bilir, bədəni zərərli şüalardan qoruyur, xarici aləm ilə əlaqəni təmin edir, soyuq və ya isti havalarda bədənin temperaturunu tənzimləyir.
Hər cür ehtiyacı təmin edən təkmilləşmiş kondisioner və həssas detektor kimi hərəkət edən insan dərisi həm estetik cəhətdən, həmdə insanı qoruyan xüsusiyyətlərilə yaradılmış nemətdir. Təkcə bir xüsusiyyəti haqqında çoxsəhifəli kitablar yazılan dəri yaradılışdakı ehtişamı bizə bir daha göstərir.
İzhar Kazımov
XƏBƏR LENTİ
Putin və Makron Dağlıq Qarabağdakı vəziyyəti müzakirə etdilər
70 kiloqram arıqladı, həyatı dəyişdi-FOTO
Akvarium masaları
Planetin ən yüksək nöqtəsi deşilir
Bu günün tarixi (20.10.2014)
İstirahət günü Bakıda hava necə olacaq?
Azərbaycanda zəlzələ oldu
Putindən Suriyaya soyuq duş
Səbrsizlik də xəstəlikdir
Bakıda ağacları keçəl elədilər
Məntiqi riyazi təfəkkür testi
2020 Yaz/Yay Ayaqqabı Trendləri
Kirpik dibi iltihabı və müalicəsi – Blefarit
Krem əvəzinə istifadə edə biləcəyiniz ərzaqlar
Məktəb çantası seçərkən nəyə diqqət etməli?
İnstagram səhifəsi 1 milyon manata satıldı
İstifadəyə yararlı çimərliklər - SİYAHI
Divan-kreslo dəstləri
Alimlər koronavirus xəstələrində ömürlük qala biləcək fəsadları açıqladı
Heydər Əliyevin anadan olmasının 96-cı ildönümüdür
Manat panikası bizə nə verdi?
Tilovuna timsah düşən balıqçının görüntüləri maraqla qarşılandı – VİDEO
Bilmək faydalıdır
Bir-birini başa düşməyən ailənin yükünü kim çəkir?
Dəriyə qulluq üçün istifadə olunan təbii yağlar
104 yaşlı qadın iki pandemiyaya qalib gəldi
Tələ
Rəngarəng şərflər
Diş daşlarını aradan qaldıran möcüzəvi RESEPT
Vətənində əcnəbi sayılan qız: Danışanda şoka düşürlər - FOTO
Noyabr ayı üçün bayram və tarixi günlər
Allergiya mövsümü başladı
Ev şəraitində üzə və əllərə qulluq
Qeyri-adi hovuz-illüziya
Şokoladlı yumşaq qrilyaj (foto resept)
Türk pizzası (foto resept)
Qadın çox danışırsa, nə istəyir?
Ləzgi paxlavası (foto resept)
Silahlı Qüvvələrimiz genişmiqyaslı taktiki təlimlər keçirəcək
Yaddaşı gücləndirməyin yolları
Afrikada seçkilərdə Adolf Hitler qalib gəlib
Nəhəng BUZ DAДћI QOPDU: mütəxəssislər həyəcan içindədir
Hillari prezident olur
İdmançımız Avropa çempionu oldu
Güclü külək əsəcək
Çağatay Ulusoyun əsgərlik FOTOları
AİB Azərbaycana daha çox pul ayıracaq
İşdən qovuldu - Həyatı dəyişdi-FOTO
"Heydər Əliyev Mərkəzindəki "Həyat, ölüm və gözəllik" sərgisi fantastik fürsətlər yaradıb"
Qazaxıtanın Atırau şəhərində "Arşın mal alan" operettası nümayiş etdirilib
- ŞƏRHLƏR