Niyə qolumuzdakı saatı bir müddət sonra hiss etmirik?
Hər bir insanın dərisi gün ərzində geyimlərlə təmasda olur. Amma onları həmişə hiss etmir. Gecə yatarkən üstünə çəkdiyi yorğanla, qoluna taxdığı saatla ya da oturduğu kreslo ilə təmasda olduğunu da daim qavramır. Bunun vacib səbəbi var. İnsan dərisindəki qəbuledicilər müəyyən müddətdən sonra beyinə və dəriyə təmas edən maddə ilə əlaqədar siqnalları göndərməyi dayandırırlar. İnsan dərisi onunla təmasda olan maddəyə qarşı vərdiş qazanır və onunla bağlı hisslər müəyyən müddətdən sonra dayandırılır.
Bu, Allahın bədənimizdə yaratdığı möcüzəvi bir sistem və mükəmməl xüsusiyyətdir. Bir çox insan bu cür təfərruatların fərqinə belə varmır. Amma onu da qeyd etmək lazımdır ki, heç bir narahatlıq duymadan yaşamaq mükəmməl sistemin qüsursuz şəkildə işləməsi ilə mümkün olur.
Bədəndəki öyrəşmə mexanizmi olmasaydı, geyinmək kimi adi bir hadisə insana böyük çətinlik yaradardı. İnsanın üzərindəki geyimləri daim hiss etməsi əziyyətə çevrilər və toxunduğu əşyalardan gələn siqnalları qəbul edəndə çətinlik çəkərdi. Daim geydiyi corabın ayağını nə qədər sıxdığını, saatın biləyində daim hərəkət etdiyini düşünmək məcburiyyətində qala bilərdi. Bu səbəbdən rahat yata bilməz, istirahət edə bilməz, həyatı olduqca çətinləşərdi.
Hiss duyğusu bir nemət olduğu kimi, hissin zamanla itməsi də insana verilmiş böyük nemətdir. Tək bir xüsusiyyət insanın həyatını asanlaşdırır və onun rahat yaşamasına səbəb olur. Təkamülçülərin xəyali mexanizmlərinin isə insan bədəninin nəyə ehtiyacı olduğunu müəyyən edən şüuru yoxdur. Bu neməti insana təqdim edən bütün varlıqların bütün ehtiyaclarını ödəyən Allahdır.
Dəri
Oxuduğunuz bir kitabın səhifələrini asanlıqla çevirə bilirsiniz. Çünki əlləriniz səhifələri hiss etməkdə heç bir problem yaratmır. Eyni şəkildə düz, sürüşkən səthi olan cisimləri də məsələn, stəkanları da əlinizə alıb apara bilirsiniz. Bir tükə toxunduqda yumşaqlığını, bir qayanı tutduqda bərkliyini hiss edə bilirsiniz. Çünki dəriniz bütün bunları qəbul edib beyninizə lazımi siqnalları göndərərək sizin cisimləri beyninizdə qavramağınıza kömək edən xüsusiyyətə malikdir.
İnsan dərisinin altında yerləşən toxunma sinirləri çox həssasdır və bədənə səpələnmişdir. Ən çox sinir ucu barmaq uclarında yerləşir. Bu da sizə hərəkət asanlığı verir və heç bir rahatsızlıq olmur. Bununla yanaşı daha “əhəmiyyətsiz” yerlərdə məsələn, kürəkdə az sayda sinir ucu var. Bu çox mühüm üstünlükdür. Bunun əksini düşünək: barmaq uclarının çox hissiyyatsız olduğunu, bütün sinir uclarının kürəkdə toplandığını fərz edək. Bu halda şübhəsiz, olduqca çətin vəziyyət olardı. Əlimizdən düzgün istifadə edə bilməz, lakin kürəyimizə toxunan ən kiçik maddəni məsələn, paltarımızın qırışlarını hiss edərdik. İnsan dərisi bir çox təbəqədən əmələ gələn, içində hiss edici sinirlər, qan dövranı kanalları, ventilyasiya sistemləri, temperatur və nəm nizamlayıcıları olan, lazım gəldikdə, qalxan kimi Günəş şüalarından bədəni qoruyan mürəkkəb orqandır. Bu xüsusiyyətlərinə görə dərinin bir hissəsinin zədələnməsi insan üçün həyati təhlükə ola bilər.
Bir-birindən tamamilə fərqli quruluşlardan əmələ gələn dərinin alt hissəsində yağdan ibarət təbəqə var. Bu yağ təbəqəsi temperatura qarşı izolyasiya funksiyasını yerinə yetirir. Bu təbəqənin üstündə dəriyə elastiklik verən və böyük hissəsi zülallardan ibarət başqa təbəqə də var.
Dərimizin 1 sm dərinliyinə baxsaq, məhz bu yağların və zülalların əmələ gətirdiyi çox müxtəlif damarların da olduğu qeyri-estetik, hətta ürpərdici görüntü ilə qarşılaşarıq. Dəri bütün bu quruluşları örtən xüsusiyyəti ilə həm bədənimizə estetik görüntü verir, həm də bütün xarici təsirlərdən qorunmağımıza kömək edir. Dərimizin bizim üçün zəruri olan vəzifələrindən bir neçəsini saymaq və onların üzərində düşünmək dərimizin varlığının nə qədər vacib olduğunun başa düşülməsi üçün kifayətdir.
İnsan dərisi orqanizmin su tarazlığının pozulmasının qarşısını alır, davamlı və elastikdir, öz-özünü təzələyə bilir, bədəni zərərli şüalardan qoruyur, xarici aləm ilə əlaqəni təmin edir, soyuq və ya isti havalarda bədənin temperaturunu tənzimləyir.
Hər cür ehtiyacı təmin edən təkmilləşmiş kondisioner və həssas detektor kimi hərəkət edən insan dərisi həm estetik cəhətdən, həmdə insanı qoruyan xüsusiyyətlərilə yaradılmış nemətdir. Təkcə bir xüsusiyyəti haqqında çoxsəhifəli kitablar yazılan dəri yaradılışdakı ehtişamı bizə bir daha göstərir.
İzhar Kazımov
XƏBƏR LENTİ
Həftənin ilk iş günü hava necə olacaq?
ABŞ neft idxalını azaldıb
Vensan Kassel evləndi-FOTO
Balqabaqlı sıyıq
Axır çərşənbə
Süni sümük çap ediləcək
10 milyon dollarlıq alma satılır-FOTO
Toydan əvvəl 500 minlik yaxtada parti etdi-FOTO
Türkiyədə koronavirusdan ölənlərin sayı 92-yə çatdı
Nyu-Yorkda kilsə məscidə çevriləcək
Messi ildə azı 18 milyon avro qazanacaq
5 günə 3 kiloqram arıqlayın
Alimlər koronavirusdan qoruyan ən yaxşı parça növünü tapdı
Şeyma Subaşı AÇIQLAMA VERDİ-FOTO
Kökəlmək istəyən xanımların diqqətinə
Məşhur aktyor fermerliyə başladı
Azərbaycanda ət ucuzlaşdı
365 min dollara kompüter satıldı
Bayram günü əsgərlərə mükafat
"Rembo" görüntüsü ilə sevənlərini MƏYUS ETDİ-FOTO
Azərbaycanda kərə yağı problemi - Səbəb nədir?
Şou ulduzu öldü-SƏBƏB
Məşhurları təqlid edən italiyalı Emanuele
Avropada koronavirusun ilk yayıldığı ölkə və zaman bəlli oldu
Uşaq bağçaları və məktəblərdə tədris necə bərpa oluna bilər? – Ekspertdən TƏKLİF
Mirvarili abadok
Temperatur artır
Bakıda ən çox hansı kitablar oxunur? – SORДћU NƏTİCƏLƏRİ
Öldürücü istilər GƏLİR - insanların 74 faizi...
Gələn həftə “WhatsApp”da pul köçürmək mümkün olacaq
Evim, evim gözəl evim!
Qızıl bahalaşdı
Almaniya - Braziliya: hansı kanalda?
Daha yaxşı hiss etmək üçün 3 bitki çayı
Fotosu Şekspir muzeyində saxlanılan azərbaycanlı - FOTO
Qurudulmuş Xarı bülbülün kədərli hekayəsi: “Qardaşım itkin düşdü, Xarı bülbül bir də olmadı” - VİDEO
Engin Altanın xanımı 23 kq arıqladı
Rihanna yeni Fenty ayaqqabı kolleksiyasını tanıtdı
Münasibətə ziyan vuran vərdişlər
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?-13 Noyabr
Saçlardakı saçqıranların səbəbi və çarəsi
Gözəl rəsm əsərləri
Gənc görünmək üçün düyü maskası
Bakı və Sumqayıt sakinlərinin NƏZƏRİNƏ
Fevralda hava necə olacaq?
XİN-dən Ermənistanın yenidən atəşkəsi pozması ilə bağlı BƏYANAT
Martda çox isti olacaq
Astmanın dərmanı: şam qozası
"Hər bir belə hadisə bizim üçün faciədir"
Gündə 10-15 ədəd gilas yeməyin faydası
- ŞƏRHLƏR