“KommersantСЉ”dan Aleksey Tarxanov hesab edir ki, müasir uşaqlar üçün kitabı sevmək asan deyil. Lakin ümidini itirmir.
Uşaqları kitab oxumağa necə məcbur etmək olar? Bu sualı mən yüzlərlə dəfə eşitmişəm. Burada nə cavab vermək olar? Heç cür! Elə bir yol yoxdur ki, bugünkü uşaqları bizim kimi kitabla yaşamağa məcbur edəsən. Ona görə yox ki, onların nəyisə bizdən əskikdir. Sadəcə bizim onlar qarşısında mühüm üstünlüklərimiz var idi. Bizim böyük həcmdə boş vaxtımız (televizorda “Selskiy ças”a (“Kənd saatı”na) baxası deyildik ki) və böyüklər üçün nəzərdə tutulmuş müxtəlif ədəbiyyatla dop-dolu kitab rəflərimiz var idi.
Bir az böyüyəndən sonra məni “Ümumdünya ədəbiyyat kitabxanası” seriyası qıcıqlandırırdı – “Mahabharata”dan tutmuş “Gənc qvardiya”ya qədər iki yüz cild. Hamı onu axtarıb almağa çalışırdı. O, tapılmayan malların ən tapılmayanı idi, mənə isə elə gəlirdi ki, o, mənim zövqlərim nəzərə alınmadan mənim əvəzimə kiminsə tərəfindən yığılmış böyük bir yemək dəstidir. Mən axmaq idim, çünki ədəbi abidələrin bu sırası, yüksək keyfiyyətli kağızdan hazırlanmış superüzlüklərin bu poqon metrləri artıq yetəri qədər oxumuş böyüklər üçün nəzərdə tutulmamışdılar. Sonralar məlum oldu ki, bu, uşaqlar üçün hiylə ilə qoyulmuş tələlər imiş. Onların köməkliyi ilə heç kəs bilmirdi ki, uşaq rəfdən nəyi götürəcək və bütün qaydalara görə ona toxunmalı olmayan hansı əsər onun qəlbinə və şüuruna toxunacaq. Bu, bir növ, geniş bir tor kimi xalq kütlələrinə atılmış tövsiyə olunan ədəbiyyat siyahısı idi.
Təəssüflər olsun ki, böyük ev kitabxanaları dövrü kimi bu ənənəyə də son qoyulmuşdur. Heç bir inanılmaz təsadüf sizin uşağınızı rəfdən “Vaqantlar poeziyası”nı, və ya “İsland saqaları”nı və ya, adam deməyə də qorxur, Nekrasovun “Şeirlər”ini götürməyə məcbur edə bilməz.
Bu gün mən “Kitabxana”nın üstünlüyünü həm də onun indiki kitablardan çox sadə dərcində görürəm: titulun əllə çəkilmiş şrifti, forzas üzərində bir ornament, bir neçə illüstrasiya. Bir sözlə desək, əylənməli bir şey yox idi. Bu gün uşaqlar üçün kitabları mümkün qədər məzəli tərtib edirlər. Bütün bunlar nəticəsində aldığımız qəliz tərtibatlı və şəkilli cildləri çətinliklə kitab adlandırmaq olar. Bunlar əslində üçölçülü mətnli oyuncaqlardır, onların adət etdiyimiz kağız və kartondan hazırlanması, cildlənməsi isə sadəcə elektron oyuna çevrilməyə qədər növbəti bir mərhələdir. Kağız lüğətlər artıq yox olublar, kağız məlumat kitabçaları məhv olublar, istənilən qəzet və jurnal bu gün internetdədir, Harri Potter haqqında filmlərdəki “Gündəlik peyğəmbər” tək danışır və oxuyur. Onda biz niyə belə hesab etməliyik ki, guya uşaqlar üçün nəzərdə tutulmuş kağız ədəbiyyatını bu cür tale gözləmir?
Bunlar əlbəttə ki, heç də sevindirici deyil. Mən sevimli kitablarımın üzlüklərini, kağız və kleyin iyini xatırlayıram. İndiki elektron kitabların iyi isə yoxdur, onların dövriyyəsi hisslərlə bağlı deyil. Kağız kitablarda təsadüfi tapıntıların və xoşbəxt kəşflərin faiz nisbəti qat-qat üstün idi. Sən onu vərəqləyərkən gözünə nə desəydin sataşa bilərdi – internetdə isə gözünün nəyə sataşacağını özün çox yaxşı bilirsən. Belə düşünmək də olmaz ki, guya kağız kitab heç olmazsa qiymətinin hesabına qalib gələcək. Doğrudur, riderlər hələ ki, daha bahadırlar, amma mobil telefonlar da nə vaxtlarsa hamı üçün əlçatan deyildi.
Elektron kitabların müasir təkamülünün zirvəsində duran iPad sadəcə yeni elektron cihaz deyil – o, mahiyyət etibarilə müasir uşaq əyləncələr aləminin modelidir. Burada oyun və hava proqnozundan tutmuş filmlərəcən hər şey və əlbəttə ki, istədiyiniz qədər kitab var. Çox yaraşıqlı tərtib olunub: budur, “Alisa möcüzələr aləmində”: yarıkitab, yarıoyun, yarımultfilm. Və bütün bunlardan sonra istəyirsiniz ki, uşaqlar öz-özlərinə şeirlər söyləsinlər? Sözdən şəklə keçmək imkanı, inanın ki, demək olar hər zaman şəkilin xeyrinə reallaşacaq.
Bəs nə etməli? Yenə də mübarizə aparmaq. Bizlər – “Dünya ədəbiyyatı kitabxanası”nın getdikcə azalan və yox olan müasirləriyik. Bizlər uşaqlarımızın da onu tanıması üçün bütün gücümüzlə çalışmalıyıq. Sadəcə cildlərin seçimi artıq bizdən asılıdır. Və o, çox məhduddur, çünki əgər sizin özünüz bu kitabı nəfəsiniz dayanacaq dərəcədə sevmirsinizsə uşaqlar heç bir zaman, onlara gizlincə oxumaq üçün qoyduğunuz kitabı sevməyəcəklər.
“Bu vacibdir, bunu oxu” sözləri heç bir uşağa təsir etməyəcək, əgər siz özünüz bu kitabı onlara ucadan oxumaq və ən azı dinləyicilər qədər də həzz almağa hazır deyilsiniz. Bir sözlə, heç də hər şey itirilməyib – uşaqlarınız sizi sevirlərsə sizin kitablarınızı da sevəcəklər. Oxumağın faydalılığını və hörmətin həqiqiliyini öyrənmək üçün əla imkandır.
Könül Təhmazova
XƏBƏR LENTİ
Məşhur aktyor "Feysbuk" səhifəsini bağladı
Bəhram Bağırzadə həftələr sonra şəkil paylaşdı-FOTO
İzmirdə möcüzə: 58 saat sonra dağıntılar altından sağ çıxarıldı - VİDEO
Saçınızı düzləşdirmək üçün fenə ehtiyac yoxdur!
Tələbə adını qazananlar seçim edirlər
Alimlərdən sensasiyalı kəşf
Yeni trend: Böyük ölçülü şərflər
"Xəzərdə enerji layihələrinin həyata keçirilməsi hər Xəzəryanı ölkənin suveren hüququdur
Dünya İqtisadi Forumunun daha bir irəliləyiş
Üzük hansı barmaqda nə məna daşıyır
Gözəllik uğrunda çəkilən əziyyət
Həqiqət acı olsa da...
Vanqanın xəbərdarlığı şok yaratdı
Milad ağacı qutusundan canlı bayquş çıxdı
İş vaxtı dəyişdirilir?
Koronavirusla doğulan körpə dərmansız sağaldı - VİDEO
Maykl Bolton bütün dünyaya İçərişəhəri göstərdi - FOT
Bir çox insanın bilmədiyi 8 maraqlı məlumat
Ən fərqli üzüklər
Reyhanlı ayran (foto-resept)
AzУ™rbaycanda ilk
Kristian Dior qadın ayaqqabıları
500 qramlıq kristal həyatlarını dəyişdi-VİDEO
Yeni ailə quranlara hədiyyə veriləcək - FOTO
Rus tankları artıq Azərbaycanın ərazisindədir
Üzüm
Xəyanəti aşkarlamaq üçün...
Livana meteorit düşdü: Yanğına səbəb oldu
Dikdaban ayaqqabılar
Sobada püreli toyuq (foto resept)
Azərbaycanda nəqliyyat sahəsində nə kimi yeniliklər olacaq?
Emil Balayev oynadı, "Ayntraxt" 12 qolla qalib gəld
Gözəl və qeyri adi
Vətəndaşlar pulla odun ala bilərlər - RƏSMİ
Kinoteatr, muzey və əyləncə mərkəzlərinin fəaliyyəti dayandırıldı
Rəqəmlər (1)
ABŞ hərbçiləri Gürcüstana girdilər
Trampın 6 müsəlman ölkəsinə qoyduğu QADAДћA TƏSDİQLƏNDİ: bundan sonra...
Saç uzadan kök maskası
Qripə qarşı peyvənd olaqmı?
"Eurovision-2016"nın qalibinə xalq artisti adı verildi
Bakıda çimərliklərdə sosial məsafə qaydaları pozuldu - RƏSMİ AÇIQLAMA
Yaşıl çay içmək üçün 3 səbəb
Bəxtiyar Vahabzadəyə həsr olunan tədbir
Fikirlərimizi necə gözəl ifadə edə bilərik?
Qabaq qovurması (foto resept)
Orta məktəblər pullu olacaq? - RƏSMİ AÇIQLAMA
Tətildən sonra dəri və saç baxımı
Azərbaycan və Bəhreyn hərbi əməkdaşlıq planı imzaladılar
"Pendir haqqında hər şey"
- ŞƏRHLƏR