Cinsi əlaqə yolu
Əvvəllər hesab olunurdu ki, QİÇS homoseksual xəstəlikdir. Ona görə ki, bu xəstəlik Amerikanın qeyri-ənənəvi seksual arentasiyası ilə məşhur olan San-Fransisko, Los-Anceles və Mayami kimi şəhərlərində geniş yayılmışdı. Sonradan məlum oldu ki, bu xəstəlik hetereseksuallar arasında da geniş yayılıb. Hal-hazırda Qərbi və Mərkəzi Avropada 760000, Cənubi Afrikada 22,5 milyon, Şimali Amerikada 1,3 milyon, Cənubi Amerikada 1,6 milyon insan bu virusa yoluxmuşdur.
Yoluxmuş qanın orqanizmə köçürülməsi yolu
İmmun çatışmazlığı virusu steril olmayan iynə və şprisdən istifadə edən narkomanlar arasında çox tez yayılır. Rəsmi olaraq hesablanmışdır ki, Nyu-York şəhərində 250000 heroin qəbul edən və venadaxili narkotik vuran narkomanların 60 %-i İÇV-yə yoluxublar. Həmin narkomanlardan isə İÇV cinsi yolla onların cinsi tərəfdaşına asan keçir.
Yoluxma eyni zamanda virusla yoluxmuş qan və qan preparatlarının köçürülməsi zamanı da baş verir. Bu virusun daşıyıcısı olan hər hansı xəstənin qanı ilə kontaktda olduqda, onun yarasını sarıdıqda-işlədikdə və ya cərrahi əməliyyat aparan zaman baş verdiyindən tibb işçiləri xüsusilə diqqətli olmalıdırlar.
Ana ilə uşağın yoluxması
İÇV ilə yoluxmuş ananın virusu bətndaxili inkişaf dövründə cift və plasenta vasitəsi ilə dölün qanına keçir. Həmçinin yoluxma doğuş zamanı və ya uşağı süd ilə əmizdirəndə baş verə bilər. Bu yolla yoluxma uşaq yoluxmalarının təqribən 25-50 % təşkil edir.
Xəstəliyin dörd mərhələsi ayırd edilir.
Birinci mərhələ: İlkin İÇV infeksiyaları zamanı virusa qarşı antitel əmələ gəlməklə başlayır və bir çox hallarda qripi xatırladan qısamüddətli süstlük hiss olunur. Bəzi hallarda səpmə və limfa düyünlərinin şişməsi müşahidə edilir. Bu simptonları xəstəni xəstəxanaya aparmadan da asanlıqla aradan qaldırmaq olar.
İkinci mərhələ: İÇV müsbət simptomsuzdur. Onunla xarakterizə olunur ki, qanda İÇV qarşı daimi antitel var. Yoluxma ilə xəstəliyin klinik əlamətləri arasında bir neçə həftədən 13 ilədək vaxt keçə bilər.
Üçüncü mərhələ: Bu mərhələ QİÇS-in inkişafı ilə xarakterizə olunur, başqa sözlə, opportunist infeksiya başlayır. Lakin bu mərhələ hələ həyat üçün təhlükəli deyil. Müalicəsi çətin olan adi bakterial, virus və göbələk xəstəliklərində baş verə bilən fəsadlara yaxın olan infeksiyadan söhbət gedir. Bədən kütləsinin təqribən 10 % itirilir, T-helperlərin (limfositlərin) miqdarı əhəmiyyətli dərəcədə azalır. Həqiqətən bu mərhələdə xəstəyə yüksək səviyyədə tibbi və psixoloji kömək göstərmək vacibdir. Ona görə ki, xəstə artıq simptomlardan əziyyət çəkir və həyatının təhlükədə olmasını hiss edir.
Dördüncü mərhələ: Xüsusi QİÇS ağır formada təzahür edən opportunist infeksiya ilə xarakterizə olunur. Çox orqanları zədələyir və ikincili bədxassəli şişləri əmələ gətirir.
Xəstə proqressiv surətdə çəkisini itirir, həddindən artıq zəifləyir, orqanizmin sağlamlıq imkanının tükənməsi bağırsaq xərçənginə gətirib çıxarır ki, o da orqanizmdə qida çatışmazlığına səbəb olur. Katabolitik proseslər anabolitik proseslər üzərində üstünlük təşkil edir, orqanizm sanki "əriyir", hava çatışmazlığını bərpa edə bilmir.
Opportunist infeksiya bakterioloji, virusoloji və göbələk infeksiyası şəklində təzahür edir.
Məlumdur ki, QİÇS-i virus törədir, antibiotiklər bakteriyaları öldürdüyündən QİÇS-ə qarşı antibiotiklərdən istifadə etmək effekt vermir. Hazırda bu xəstəliyə qarşı çox müxtəlif müalicə metodları axtarılır, profilaktikası üç istiqamətdə aparılır.
1. Xəstənin immun sistemini bərpa etmək
2. Virusun bölünməsini ləngitmək
3. Peyvənd
Qeyd olunanlardan belə nəticəyə gəlmək olar ki, immun çatışmazlığı virisuna yoluxmamaq üçün bu qaydalara əməl olunmalıdır: Cinsi əlaqə zamanı xüsusi qoruyucu vasitələrdən istifadə olunmalı, təsadüfi cinsi əlaqəyə girməməli, ən yaxşısı isə daimi və sağlam partnyorla cinsi əlaqədə olmaq məsləhətdir. Venadaxili narkotik maddələr istifadə edənlər steril iynə və şprisdən istifadə etməlidir. Ən gözəli isə bu təhlükəli vərdişdən uzaqlaşmaqdır.
Bəzi Avropa ölkələrində, məsələn, Hollandiyada bu qəbiln olan insanlara steril iynə və şpris pulsuz paylanılır. Bütün donor qanlar İÇV-yə qarşı yoxlanıldıqdan sonra istifadə olunmalıdır. Tibb işçiləri bu virusun törətdiyi fəsadlar və ona yoluxma yolları haqqında əhalini daim məlumatlandırmalıdır. Bütün insanlar bilməlidir ki, immun çatışmazlığı virusu hava-damlası, həmçinin, qısa müddətli kontaktla-əl tutmaqla yayılmır. QİÇS xəstələrini müalicə edən həkimlərdən və tibb bacılarından heç birinin bu xəstəli tutulmaması deyilənə əyani sübutdur.
Prof.C.Ə.Nəcəfov
XƏBƏR LENTİ
Samsung Tizen-li 2 smartfon göstərəcək
Həyatı olduğu kimi qəbul edin
Ərdoğan Obamanı tənqid edib
8 apreldə Ay çəhrayı rəngdə görünəcək
Yaponiyada güclü zəlzələ olub
Hamiləliklə xərçəngi səhv salıb kimyaterapiya etdilər-FOTO
İnstagram istifadəçilərinin nəzərinə: Parolları dərhal dəyişin
2019-un ən çox qazanan ifaçıları
Butulkadan ev
22 ilin nisgili: Çingiz Mustafayev
Tərəvəzli aş qarası (foto resept)
Bakının ən təhlükəli sürüşmə əraziləri açıqlandı - SİYAHI
Xəzərlə bağlı razılaşma
Uşaq və məsuliyyət
Allahıma çox şükür!
Ledi Qaqa yeni Sevgilisi ilə-FOTO
Sosial şəbəkələr təhsilə təsir göstərmirmi?
Qarabağda döyüşmüş PKK-PYD-YPG terrorçuları ilə bağlı cinayət işi başlandı - RƏSMİ
"Doğulanlar çoxalıb, uşaq bağçaları çatmır"
WhatsApp istifadəçiləri, ehtiyatlı olun!
Azərbaycan ordusu mülki əhali ilə davranış qaydalarına əməl edir - RƏSMİ
Qayda açıqlandı: gözəllik salonuna getmək istəyənlərin nəzərinə
Lobya şorbası (foto resept)
"Yapraq dökümü"nün Ayşesi böyüdü
Kəbədə ilk təravih namazı qılındı
Dünyanın 10 ən nüfuzlu İT iş adamı
Məşhur aktrisa "Hercai"dən uzaqlaşdırıldı-SƏBƏB
Heydər Əliyev Mərkəzi uşaqların asudə vaxtlarının səmərəli təşkili üçün silsilə tədbirlər keçirir
Naeem Khandan platya kolleksiyası
Azərbaycanda kolleclərə qəbul olmuş abituriyentlərin nəzərinə
Emin faciə qurbanlarına 5 milyonluq yardımedib
Əksər smartfonlar mühafizə olunmur
50 il ayaqyalın yaşayan HİPPİ öldü-FOTO
Genetik: Koronavirus özünü çox qeyri-adi aparır
Daxili İşlər Nazirliyindən əhaliyə SƏRT XƏBƏRDARLIQ
Arıqladan ərzaqlar
Cardi B rəqs etdi, paltarı cırıldı-FOTO
Beren Saat çimərlik FOTosu paylaşdı
Xoşbəxt pozalar
Bakı yol polisindən xəbərdarlıq
Təmiz evin 4 sirri
Mehriban Əliyeva yeni doğulan üçəmlərlə bağlı tapşırıq verdi
Koronavirusun müalicəsində istifadə edilən dərmanlar bu orqanı sıradan çıxarır
Bir diş sarımsağı su ilə udsanız...
Azərbaycanda teledərslərə start verildi
Xəzərdə zəlzələ olub
Afrika hörükləri haqqında doğru bildiyiniz səhvlər
Azərbaycanlılar yerli avtomobilləri güzəştlə ala bilərlər?
Sonsuzluq bəla olmamalıdır...(Səbəbləri)
“Növbəti 3-4 ildə Azərbaycanda təmirsiz kənd yolu qalmayacaq”
- ŞƏRHLƏR