Niyə qolumuzdakı saatı bir müddət sonra hiss etmirik?
Hər bir insanın dərisi gün ərzində geyimlərlə təmasda olur. Amma onları həmişə hiss etmir. Gecə yatarkən üstünə çəkdiyi yorğanla, qoluna taxdığı saatla ya da oturduğu kreslo ilə təmasda olduğunu da daim qavramır. Bunun vacib səbəbi var. İnsan dərisindəki qəbuledicilər müəyyən müddətdən sonra beyinə və dəriyə təmas edən maddə ilə əlaqədar siqnalları göndərməyi dayandırırlar. İnsan dərisi onunla təmasda olan maddəyə qarşı vərdiş qazanır və onunla bağlı hisslər müəyyən müddətdən sonra dayandırılır.
Bu, Allahın bədənimizdə yaratdığı möcüzəvi bir sistem və mükəmməl xüsusiyyətdir. Bir çox insan bu cür təfərruatların fərqinə belə varmır. Amma onu da qeyd etmək lazımdır ki, heç bir narahatlıq duymadan yaşamaq mükəmməl sistemin qüsursuz şəkildə işləməsi ilə mümkün olur.
Bədəndəki öyrəşmə mexanizmi olmasaydı, geyinmək kimi adi bir hadisə insana böyük çətinlik yaradardı. İnsanın üzərindəki geyimləri daim hiss etməsi əziyyətə çevrilər və toxunduğu əşyalardan gələn siqnalları qəbul edəndə çətinlik çəkərdi. Daim geydiyi corabın ayağını nə qədər sıxdığını, saatın biləyində daim hərəkət etdiyini düşünmək məcburiyyətində qala bilərdi. Bu səbəbdən rahat yata bilməz, istirahət edə bilməz, həyatı olduqca çətinləşərdi.
Hiss duyğusu bir nemət olduğu kimi, hissin zamanla itməsi də insana verilmiş böyük nemətdir. Tək bir xüsusiyyət insanın həyatını asanlaşdırır və onun rahat yaşamasına səbəb olur. Təkamülçülərin xəyali mexanizmlərinin isə insan bədəninin nəyə ehtiyacı olduğunu müəyyən edən şüuru yoxdur. Bu neməti insana təqdim edən bütün varlıqların bütün ehtiyaclarını ödəyən Allahdır.
Dəri
Oxuduğunuz bir kitabın səhifələrini asanlıqla çevirə bilirsiniz. Çünki əlləriniz səhifələri hiss etməkdə heç bir problem yaratmır. Eyni şəkildə düz, sürüşkən səthi olan cisimləri də məsələn, stəkanları da əlinizə alıb apara bilirsiniz. Bir tükə toxunduqda yumşaqlığını, bir qayanı tutduqda bərkliyini hiss edə bilirsiniz. Çünki dəriniz bütün bunları qəbul edib beyninizə lazımi siqnalları göndərərək sizin cisimləri beyninizdə qavramağınıza kömək edən xüsusiyyətə malikdir.
İnsan dərisinin altında yerləşən toxunma sinirləri çox həssasdır və bədənə səpələnmişdir. Ən çox sinir ucu barmaq uclarında yerləşir. Bu da sizə hərəkət asanlığı verir və heç bir rahatsızlıq olmur. Bununla yanaşı daha “əhəmiyyətsiz” yerlərdə məsələn, kürəkdə az sayda sinir ucu var. Bu çox mühüm üstünlükdür. Bunun əksini düşünək: barmaq uclarının çox hissiyyatsız olduğunu, bütün sinir uclarının kürəkdə toplandığını fərz edək. Bu halda şübhəsiz, olduqca çətin vəziyyət olardı. Əlimizdən düzgün istifadə edə bilməz, lakin kürəyimizə toxunan ən kiçik maddəni məsələn, paltarımızın qırışlarını hiss edərdik. İnsan dərisi bir çox təbəqədən əmələ gələn, içində hiss edici sinirlər, qan dövranı kanalları, ventilyasiya sistemləri, temperatur və nəm nizamlayıcıları olan, lazım gəldikdə, qalxan kimi Günəş şüalarından bədəni qoruyan mürəkkəb orqandır. Bu xüsusiyyətlərinə görə dərinin bir hissəsinin zədələnməsi insan üçün həyati təhlükə ola bilər.
Bir-birindən tamamilə fərqli quruluşlardan əmələ gələn dərinin alt hissəsində yağdan ibarət təbəqə var. Bu yağ təbəqəsi temperatura qarşı izolyasiya funksiyasını yerinə yetirir. Bu təbəqənin üstündə dəriyə elastiklik verən və böyük hissəsi zülallardan ibarət başqa təbəqə də var.
Dərimizin 1 sm dərinliyinə baxsaq, məhz bu yağların və zülalların əmələ gətirdiyi çox müxtəlif damarların da olduğu qeyri-estetik, hətta ürpərdici görüntü ilə qarşılaşarıq. Dəri bütün bu quruluşları örtən xüsusiyyəti ilə həm bədənimizə estetik görüntü verir, həm də bütün xarici təsirlərdən qorunmağımıza kömək edir. Dərimizin bizim üçün zəruri olan vəzifələrindən bir neçəsini saymaq və onların üzərində düşünmək dərimizin varlığının nə qədər vacib olduğunun başa düşülməsi üçün kifayətdir.
İnsan dərisi orqanizmin su tarazlığının pozulmasının qarşısını alır, davamlı və elastikdir, öz-özünü təzələyə bilir, bədəni zərərli şüalardan qoruyur, xarici aləm ilə əlaqəni təmin edir, soyuq və ya isti havalarda bədənin temperaturunu tənzimləyir.
Hər cür ehtiyacı təmin edən təkmilləşmiş kondisioner və həssas detektor kimi hərəkət edən insan dərisi həm estetik cəhətdən, həmdə insanı qoruyan xüsusiyyətlərilə yaradılmış nemətdir. Təkcə bir xüsusiyyəti haqqında çoxsəhifəli kitablar yazılan dəri yaradılışdakı ehtişamı bizə bir daha göstərir.
İzhar Kazımov
XƏBƏR LENTİ
Məşhur aktrisa efirlərə qayıdır-FOTO
Kosmosda bişən ilk yemək -VİDEO
Teledərslərin sabaha olan cədvəli açıqlandı
Serenayın saçlarına "like" yağdı-FOTO
Bu media orqanlarında efir ödənişsiz olacaq - SİYAHI
Tarkanın xanımı kameraları görüb həyəcanlandı-FOTO
Kökündə ölüm qorxusu dayanan kompleks - Natamamlıq
Ermənistan ordusunun “onurğa sütunu” sayılan xüsusi təyinatlılar darmadağın edilib
Dəyərindən qat-qat ucuz satılan sarı "qızıl"
"İnternetin atası"nın təklifləri var
Həftənin günləri nə məna verir?
Misirdə növbəti toqquşma: onlarla ölü və yaralı var
Gözəl görünmək istəyirsinizsə...
Ali Sunal və azərbaycanlı xanımı tətildə-FOTO
Moskva Vahid Mustafayevi alqışlayır
Ermənistan müstəqil dövlət kimi davrana bilmir
İşıq saçan delfinlər peyda oldu – VİDEO
Tatlısəs vəfat etdi - FOTO
Bakıda xəyalların layihəsi
İndoneziyada güclü zəlzələ
Fransız nəşri: “Yolka bəzəmək qədim türk ənənəsidir” – İlginc iddia
Saç qurudarkən nəyə diqqət etməli?
"İndiki Ermənistan əslində Azərbaycanın tarixi torpağıdır"
Davamlı hıçqırıq koronavirusun əlaməti ola bilər
Tələbələrin təqaüdlərində QAYDA DƏYİŞİKLİYİ
Dünyanın 27 ölkəsindən 315 şirkət Bakıya toplaşır
Meryem Üzerli anasını belə təbrik etdi-FOTO
Döşlə yedizdirmənin 10 əsas qaydası
İftar süfrələrinin 4 təhlükəli yeməyi
Meyvə çayları dişlərə zərərlidir
ABŞ Dövlət Departamenti Kerri və Lavrovun Qarabağ müzakirəsini şərh etdi
Səudiyyə Ərəbistanı zəvvarlara yeni qaydalar tətbiq etməyi planlaşdırır
Balalarını udan qurbağa
Gigi Hadidin istəyi rədd edildi-SƏBƏB
Şəhid general Polad Həşimov haqda film çəkiləcək
Sellulitdən necə xilas olmalı?
Bu da “Eurovision 2015”in qalibi
Batareya texnologiyasında inqilab olacaq
Müəllimlərin işə qəbul imtahanları keçirilir
Evlərdə çatlar yarandı
SMS icazənin müddəti artırıla bilər? - AÇIQLAMA
Bir kərə yüksələn bayraq, bir daha enməz!
"Benfika" 35-ci dəfə çempion oldu
Qadından içi 14 litr maye ilə dolu nəhəng şiş çıxarıldı
Yeddi saat ərzində şalvarına girən kobra ilə yatdı
29 fevralın tarixi və sirri
Müdafiə Nazirliyi: "Döyüşə hazırlıq yüksək səviyyədədir"
Azərbaycanlı milyarder məşhur klubun sponsoru oldu
"Bağçaların əsas məqsədi öyrətmək deyil, sevdirməkdir"
"Xruşşovka"ların sökülməsi məsələsinə aydınlıq gətirildi
- ŞƏRHLƏR