Bədənin hərəkəti və qorunması kimi mühüm funksiyanı yerinə yetirən sümüklər bu işi asanlıqla görəcək keyfiyyət və möhkəmlikdə yaradılmışlar. Məsələn, bud sümüyü dik formada bir ton ağırlığa tab gətirə bilər. Belə ki, atılan hər addımda bu sümüyümüzə bədən ağırlığımızdan üç dəfə ağır yük düşür. Hətta dirəklə hündürlüyə tullanan bir idmançı yerə enərkən bud sümüyünün hər sm2-i 1400 kq-lıq təzyiqə məruz qalır.
Sümüklərdəki nizamın mükəmməlliyinin tam şəkildə başa düşülməsi üçün belə bir bənzətmə edək. İnsanın istifadə etdiyi ən möhkəm və yararlı materiallardan biri poladdır. Çünki polad həm möhkəm, həm də elastik maddədir. Ancaq sümüklər bərk poladdan daha möhkəmdir və 10 dəfə artıq elastikliyə malikdir. Sümüklər poladdan ağırlıq baxımından da üstün quruluşdadır. Bir polad karkas insan skeletindən 3 dəfə ağırdır. Sümüklərdəki qüsursuz quruluşu dövrümüzün tikililərilə müqayisə etmək də mümkündür. XX əsrin ikinci yarısına qədər böyük və hündür binalar inşa etmək insan üçün böyük xərc və uzun vaxt tələb edən çətin bir işi idi. Lakin texnologiyanın inkişafı ilə tikinti sahəsində bir çox üsul inkişaf etdirilmişdir. Bu üsulların ən mühümlərindən biri “qəfəs sistemlər” kimi məlum olan sistemdir. Bu üsula əsasən konstruksiyanı saxlayan dayaqlar tək hissədən deyil, bir-birinin içinə keçmiş, qəfəs formasındakı dirəklərdən ibarətdir. Kompüterlərdə işlənən mürəkkəb hesablamalar sayəsində bu üsuldan istifadə edilərək tikilən böyük körpülər və sənaye obyektləri daha möhkəm və ucuz başa gəlir.
Sümüklərin daxili quruluşu da insanların binalarda və körpülərdə istifadə etdiyi qəfəs sisteminə əsasən qurulmuşdur. Bir sümüyü kəsib tədqiq etdikdə daxili quruluşunda olduqca maraqlı sistem görmək olar. Minlərlə kiçik çubuq iç-içə keçərək mürəkkəb sistem əmələ gətirir. Məhz bu forma sümüklərin içində qurulmuş qəfəs sistemidir. Bu sayədə sümüklər həm çox möhkəm, həm də insanın asanlıqla hərəkət etməsinə imkan verəcək qədər yüngüldürlər. Əgər bunun əksi olsaydı, yəni sümüklərin içi xarici kimi bərk və tamamilə dolu olsaydı, həm sümüklərin ağırlığından insan hərəkət edə bilməzdi, həm də sümüyün quruluşu bərk olduğundan ən kiçik zərbədən çatlayar və sınardı.
İnsanın dövrümüzün texnologiyası vasitəsilə təqlid etməyə çalışdığı sümüklərdəki quruluş yaradılış nümunələrindən sadəcə biridir.
İzhar Kazımov
XƏBƏR LENTİ
Türkiyədə kişilərə bu QADAДћAN EDİLDİ
Qış fəsli üçün sağlamlıq cövhəri
Sadə mantı (foto-resept)
Siyənək ilə kartof
Gözəllik ondur,doqquzu dondur
İki böyük ölkə dollardan imtina edir
İdeal köməkçimiz paltar sabunu
Ata nəsihəti
Yeni doğulmuş QOCA - Körpə görənləri dəhşətə gətirdi
Simgeni Yıldız Tilbeyə bənzətdilər
Bəbir dərisi naxışı dəbi
Xaricdə təhsil almaq adı ilə tələyə düşməyin
Sağlam saçlar üçün bəzi məsləhətlər
Noutbukdakı bu dəliyin nə üçün olduğunu bilirsiniz? - FOTO
Burak Özçivit bacısı ilə-FOTO
Şəkidə böyük inzibati kompleks tikilir
Dünyada iki növ koronavirus var
“Bihter”lə “Adnan” görüşdü - FOTO
Martın 20-nin ilaxır çərşənbəyə düşməsinə - RƏSMİ AÇIQLAMA
Qırmızı bibər turşusu (foto-resept)
Adaçayının faydaları
Balaca qızlara saç düzümü
Avtobusda gedişhaqqı artır?
Yayda doğulan uşaqlar...
Zövq, yoxsa səviyyə?
Evdə işləyərkən daha məhsuldar olmaq üçün...
Microsoft strategiyanı dəyişdi
“Özlərinə əziyyət verib bu qədər yolu getməsinlər” - Rayona gedənlərin NƏZƏRİNƏ/VİDEO
Ordumuza çörək bişirən aşpaz: “İnana bilmirəm ki, kitablarda oxuduğum Qarabağı gəzirəm” -VİDEO
Quşlar necə uçur, uçuş texnikaları nələrdir?
Müğənni toyuq əti sanıb yedi, nə olduğunu biləndə şok yaşadı
Pensiya fondu göstəriciləri açıqladı
Sobada az kalorili, dadlı yemək (foto-resept)
Çox ləzzətli qozlu piroq(foto resept)
Dəbdən düşməyən rəng
Allahşükür Paşazadə Qurban bayramı ilə bağlı fətva verilməməsinə aydınlıq gətirdi
Quş qripi yenidən xortladı
Kombilərdən istifadə zamanı qaz sərfiyyatını bu yolla 35 faiz azaldın
Azərbaycana payız havası gəlir
Qara nöqtələrlə necə mübarizə aparmalı?
Selena Gomez kumirinin adını açıqladı-FOTO
Prezident: Biz doğma Qarabağ torpağımıza da qayıdacağıq
Kişilər üçün: Boynu qılıncdan qoruyan istidə özü bıçağa dönür
Əliyev-Sarkisyan görüşünün vaxtı bilindi
Banan maskası
Dadlı konfet (foto resept)
Toy bataqlığından necə qurtulmaq olar?
Özcanın tərəf müqabili o olacaq - FOTO
Müsəlmanlar Moskvada səyyar məscid istəyirlər
Yaşıl sahələr uşaqları daha savadlı edir!
- ŞƏRHLƏR